STANDARDY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

1. Fizyczny obszar rozwoju dziecka

1.Zgłasza potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonuje podstawowe czynności higieniczne.

• samodzielnie korzysta z toalety;
• samodzielne myje ręce z zachowaniem kolejnych etapów;
• wie kiedy należy umyć ręce;
• samodzielnie myje zęby i płucze buzię
• prawidłowo korzysta z przyborów  służących do wykonywania czynności higienicznych

2. Wykonuje czynności samoobsługowe: ubieranie się i rozbieranie, w tym czynności precyzyjne, np. zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł.

• radzi sobie z samodzielnym ubieraniem  rozbieraniem
• stosuje kolejność przy wkładaniu ubrań;
• dba o rzeczy własne i szanuje cudze;

3. Spożywa posiłki z użyciem sztućców, nakrywa do stołu i sprząta po posiłku.

• kulturalnie zachowuje się podczas posiłków;
• utrzymuje czystość podczas jedzenia;
• prawidłowo posługuje się łyżką i widelcem;
• pomaga sprzątać po posiłku / np. odnosi kubek/

4. Komunikuje potrzebę ruchu, odpoczynku itp.

• przestrzega codziennego rytmu dnia
• zgłasza nauczycielowi dolegliwości zdrowotne
• na miarę swoich możliwości uczestniczy w różnych formach zajęć ruchowych
• uczestniczy w różnych formach odpoczynku

5. Uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych, naśladowczych, z przyborami lub bez nich; wykonuje różne formy ruchu: bieżne, skoczne, z czworakowaniem, rzutne;

• zna  zasady bezpieczeństwa i porządku podczas różnych form zajęć ruchowych
• właściwie korzysta z wybranych  przyborów gimnastycznych;
• współdziała z kolegami podczas zabaw i ćwiczeń ruchowych;
• reaguje na ustalone sygnały np. słowne, dźwiękowe
• naśladuje i odtwarza różne formy ruchu
• biega przed siebie, omija przeszkody, zmienia kierunek, biega na palcach
• wchodzi i schodzi ze schodów krokiem naprzemiennym trzymając się poręczy
• rytmicznie porusza się w takt muzyki; 
• chodzi po wyznaczonej linii, po śladach, między przeszkodami, przekracza przybory,
• utrzymuje równowagę, potrafi chwilę stać na jednej nodze;
• przechodzi po podwyższeniu np. ławeczce
• chodzi na czworakach wspierając się na całych dłoniach i palcach stóp
• rzuca na odległość i wyznaczonym kierunku
• chwyta oburącz
• toczy różnej wielkości piłki
• wykonuje swobodnie skoki, podskoki w miejscu i w przód
•  przeskakuje przez linie lub płaskie przeszkody
• Skacze obunóż w przód i tył
• pokonuje tory przeszkód zgodnie z pokazem n-la

6. Inicjuje zabawy konstrukcyjne, majsterkuje, buduje, wykorzystując zabawki, materiały użytkowe, w tym materiał naturalny.

• Układa budowle w układzie pionowym i poziomym
• Łączy materiały różnymi sposobami
• Potrafi tworzyć budowle z różnorodnych materiałów, w tym przyrodniczych/ np. piasek, glina, kasztany, patyczki itp./

7. Wykonuje czynności, takie jak: sprzątanie, pakowanie, trzymanie przyborów jedną ręką i oburącz, małych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednio ukształtowanych chwytów dłoni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania, kreślenia i pierwszych prób pisania.

• przekłada i chwyta drobne przedmioty
• prawidłowo trzyma nożyczki wycinając dowolne kształty
• koloruje obrazki nie wychodząc za linie
• wydziera dowolne kształty z papieru
• lepi z różnych mas proste formy przestrzenne
• nawleka na sznurki elementy
• prawidłowo trzyma przybory do kreślenia: np pędzel, kredkę, ołowek
• potrafi odrysować szablony
• maluje różne rodzaje linii np.: ciągłe, proste, fale, spirale, owale
• ilustruje ruchem proste wierszyki np.: paluszkowe

8. Wykonuje podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowej postawy ciała.

• prawidłowo siedzi na krzesełkach lub na dywanie
• utrzymuje prawidłowa postawę podczas stania i chodzenia
• orientuje się w schemacie własnego ciała
• dokładnie naśladuje i odtwarza ćwiczenia utrwalające nawyk prawidłowej postawy

9. Wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęcie systematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie.

• wykazuje orientację na kartce papieru wskazują rogi, środek, górę, dół 
•  układa kartkę wg pokazu nauczyciela /pionowo, poziomo/
• kreśli na kartkach o różnych formatach
• składa w całość obrazki pocięte min na 4 części 
• dobiera przedmioty w pary
• układa puzzle
• dostrzega różnice np. na obrazkach /min 4/
• odtwarza proste wzory np. z figur geometrycznych
• odtwarza pokazywane gesty , ruchy

2. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka

1. Rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje , próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem

• Rozpoznaje swoje emocje ( radość, smutek , złość)
• Nazywa swoje emocje (radość, smutek, złość)

2. Szanuje emocje swoje i innych osób

• Potrafi odróżnić emocje pozytywne od negatywnych
• Potrafi nazywać uczucia innych osób

3. Przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym otoczeniu, np. w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dzieci i osób dorosłych.

• Potrafi zgodnie korzystać ze wspólnej przestrzeni do zabawy i zabawek
• Przestrzega zasad ustalonych w grupie.

4. Przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu

• Rozpoznaje i nazywa swoje emocje
• Potrafi przedstawić emocje za pomocą gestu, mimiki, ruchu ciała

5. Rozstaje się z rodzicami bez lęku, ma świadomość, że rozstanie takie bywa dłuższe lub krótsze

• Chętnie wchodzi do przedszkola

6. Rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszystkie ludzie

• Wie, że każdy odczuwa radość, smutek, złość
• Próbuje radzić sobie z negatywnymi emocjami.

7. Szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swoje własne strategie, wspieranie przez osoby dorosłe lub rówieśników.

• Potrafi zwrócić się o pomoc do znanego pracownika przedszkola.
• Cieszy się z sukcesów
• Bierze udział w zabawach kształtujących umiejętność wyrażania swoich uczuć.

8. Zauważa, że  nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą do podejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją, np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji

• Potrafi podporządkować się zachowaniom, których oczekuje od niego nauczyciel
• Zna zasady zgodnego współdziałania.

9. Wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia.

• Przestrzega zasad zgodnego współdziałania
• Potrafi współczuć ( pocieszyć smutnego kolegę)
• Określa uczucia innych ludzi (smutny , wesoły)

10. Dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawiania w stosunku do nich życzliwość i troskę.

• Rozpoznaje i nazywa wybrane zwierzęta hodowlane ( np. krowa, świnka, kura, kaczka)
• Wie, że zwierzętami domowymi należy się opiekować
• Zna zwyczaje wybranych zwierząt (kot, pies), i potrafi się nimi zajmować
• Wie, że zimą należy dokarmiać zwierzęta i ptaki.

11. Dostrzega emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła satysfakcji estetycznej.

• Poznaje różne środowiska przyrodnicze ( łąka las )
• Wie, że należy się troszczyć o rośliny i zwierzęta
• Obserwuje elementy przyrody

3. Społeczny obszar rozwoju dziecka

1. Przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innych osób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze

• grzecznie zwraca się do innych
• szanuje pracę i własność innych
• uczy się określonych form zachowania
• dostrzega potrzeby i zainteresowania innych
• potrafi bawić się zgodnie z innymi dziećmi
• nawiązuje prawidłowe relacje rówieśnicze

2. Odczuwa i wyjaśnia swoją przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej, grupy chłopców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupy sportowej

• wie gdzie znajduje się przedszkole i zna jego otoczenie
• umie nazwać kraj w którym mieszka
• wie, że flaga ma barwy biało-czerwone
• zwraca się po imieniu do kolegów z grupy
• zna imiona członków rodziny
• opowiada o wydarzeniach i tradycjach rodzinnych

3. Posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem

• potrafi nazwać swoją miejscowość
• umie podać swoje imię i nazwisko

4. Używa zwrotów grzecznościowych podczas powitania, pożegnania, sytuacji wymagającej przeproszenia i przyjęcia konsekwencji swojego zachowania

• potrafi przywitać się i pożegnać ze wszystkim swoimi znajomymi
• potrafi używać zwrotów grzecznościowych
• potrafi przeprosić, gdy zachowa się niewłaściwie

5.  Ocenia swoje zachowanie w kontekście podjętych czynności i zadań oraz przyjętych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawy w grupie, współdziała z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczas odpoczynku

• aktywnie uczestniczy w zabawach wymagających współdziałania
• słucha uważnie innych i stara się zwracać bezpośrednio do rozmówcy
• wykonuje kierowane do niego prośby i polecenia
• wie, że swoim zachowaniem nie można sprawiać przykrości innym
• właściwie odnosi się do kolegów i osób starszych
• stara się wykonać zadania razem z kolegami
• integruje się z grupą
• bierze udział w zabawach relaksacyjnych, potrafi odpoczywać

6. Nazywa i rozpoznaje wartości związane z umiejętnościami i zachowaniami społecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życzliwość okazywana dzieciom i dorosłym – obowiązkowość, przyjaźń, radość

• rozpoznaje właściwe formy zachowania
• rozpoznaje dobre i złe zachowanie
• rozumie, że należy odnosić się z szacunkiem do symboli narodowych
• postępuje zgodnie z oczekiwaniami wykonując codzienne czynności

7. Respektuje prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ich indywidualne potrzeby

• Stara się sumiennie pełnić obowiązki dyżurnego
• szanuje pracę wykonaną przez kolegów i dorosłych
• rozumie i uczucia innych osób
• respektuje równe prawo wszystkich dzieci do zabawy
• dzieli się zabawki innymi dziećmi

8. Obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe

• Stara się nie przerywać wypowiedzi innym
• wykonuje kierowane do niego prośby i polecenia
• stara się w skupieniu uczestniczyć w zajęciach

9. Komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikaty werbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innego dziecka, grupy

• Potrafi słowem i gestem wyrazić swoje potrzeby
• Spontanicznie dzieli się swoimi wrażeniami
• potrafi informować o trudnościach napotkanych w czasie zabawy lub wykonywania czynności
• stara się porozumiewać umiarkowanym głosem

4. Poznawczy obszar rozwoju dziecka

1. Wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą komunikatów pozawerbalnych: tańca, intencjonalnego ruchu, gestów, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych, mimicznych, konstrukcji i modeli z tworzyw i materiału naturalnego

• próbuje naśladować ruchem różne czynności,
• odtwarza rymowanki ilustrowane ruchem,
• próbuje wydobywać dźwięki z różnych przedmiotów i je rozpoznawać,
• lepi z różnych mas plastycznych według własnego pomysłu,
• lepi z mas plastycznych z wykorzystaniem różnych narzędzie: wyciskarki, foremki, wałka, itp. 
• z pomocą osoby dorosłej tworzy kompozycje płaskie i przestrzenne z materiału przyrodniczego,
• próbuje tworzyć różne konstrukcje z wykorzystaniem materiału przyrodniczego oraz surowców wtórnych
• stara się odgrywać różne postacie i role w zabawach tematycznych, naśladowczych, opowieściach ruchowych, pantomimicznych
• próbuje samodzielnie bawić się w teatr, odgrywać proste scenki, wykorzystując różne przedmioty z otoczenia,
• próbuje wyrażać swoje emocje,

2. Wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą języka mówionego, posługuje się językiem polskim w mowie zrozumiałej dla dzieci i osób dorosłych, mówi płynnie, wyraźnie, rytmicznie, poprawnie wypowiada ciche i głośne dźwięki mowy, rozróżnia głoski na początku  i końcu w wybranych prostych fonetycznie słowach

• potrafi kojarzyć wysłuchany tekst z ilustracją,
• powtarza proste ćwiczenia artykulacyjne usprawniające aparat mowy: język, wargi,   podniebienie miękkie, mięśnie twarzy,
• naśladuje i powtarza proste rymowanki,
• rozumie polecenia związane z orientacją przestrzenną i właściwie stosować przyimki: na, pod, w, przed, za, obok,
• stara się samodzielnie formułować pytania i zdania
• wyraża ciekawość poprzez zadawanie pytań,
• wykorzystuje słownictwo z różnych obszarów tematycznych,
• potrafi podzielić proste wyrazy na sylaby

3. Odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste od medialnych, byty realistyczne od fikcyjnych

• swobodnie wypowiada się na temat przedstawienia, obrazków, wymienia zawarte w nich elementy i postacie.

4. Rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznych odkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczące treści znajdujących zastosowanie w codziennej aktywności

• zauważa różnice między dwoma obrazkami różniącymi się 4 elementami,
• składa obrazki pocięte na 4 elementy.

5. Odpowiada na pytania, opowiada o zdarzeniach z przedszkola, objaśnia kolejność zdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układa historyjki obrazkowe, recytuje wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki

• słucha i rozumie teksty czytane przez dorosłych,
• potrafi kojarzyć wysłuchany tekst z ilustracją,
• recytuje krótkie wiersze indywidualnie i grupowo,
• rozwiązuje proste zagadki słowno – obrazkowe,
•  nabiera wprawy w opowiadaniu treści obrazków,
• stara się dopasować kontekst sytuacyjny,
• nadaje tytuły obrazkom i historyjkom obrazkowym

6. Wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom, nazywa je, tworzy żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swym doświadczeniom

• wyraża treść za pomocą ekspresji słownej

7. Eksperymentuje rytmem, głosem, dźwiękami i ruchem, rozwijając swoją wyobraźnię muzyczną; słucha, odtwarza i tworzy muzykę, śpiewa piosenki, porusza się przy muzyce i do muzyki, dostrzega zmiany charakteru muzyki, np. dynamiki, tempa i wysokości dźwięku oraz wyraża ją ruchem, reaguje na sygnały, muzykuje z użyciem instrumentów oraz innych źródeł dźwięku; śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczy w zbiorowym muzykowaniu; wyraża emocje i zjawiska pozamuzyczne różnymi środkami aktywności muzycznej; aktywnie słucha muzyki; wykonuje lub rozpoznaje melodie, piosenki i pieśni, np. ważne dla wszystkich dzieci  w przedszkolu, np. hymn przedszkola, charakterystyczne dla uroczystości narodowych (hymn narodowy), potrzebne do organizacji uroczystości np. Dnia Babci i Dziadka, święta przedszkolaka (piosenki okazjonalne) i inne; w skupieniu słucha muzyki

• porusza się do rytmu,
• prawidłowo rozróżnia dźwięki z otoczenia,
• poznaje podstawowe kroki wybranych tańców ludowych,
• wykazuje inwencję twórczą w zabawach tanecznych,
• rozpoznaje kolejne instrumenty perkusyjne (tamburyno)
• umie zaimprowizować na wybranym instrumencie w grupie i indywidualnie
• śpiewa piosenki w grupie
• rytmizuje tekst piosenki
• doskonali umiejętności taneczne w grupowych zabawach rytmicznych i tanecznych

8. Wykonuje własne eksperymenty graficzne farbą, kredką, ołówkiem, mazakiem itp., tworzy proste i złożone znaki, nadając im znaczenie, odkrywa w nich fragmenty wybranych liter, cyfr, kreśli wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce papieru, wyjaśnia sposób powstania wykreślonych, narysowanych lub zapisanych kształtów, przetwarza obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie, samodzielnie planuje ruch przed zapisaniem, np. znaku graficznego, litery i innych   w przestrzeni sieci kwadratowej lub liniatury, określa kierunki i miejsca na kartce papieru

• maluje pędzlem na dużych i mniejszych płaszczyznach różne rodzaje linii: ciągłe, proste, krótkie, spirale,
• trzyma kredkę, pędzel, ołówek adekwatnie do wieku
• podejmuje próby cięcia papieru,
• wykonuje prace plastyczne różnymi technikami,

9. Czyta obrazy, wyodrębnia i nazywa ich elementy, nazywa symbole i znaki znajdujące się w otoczeniu, wyjaśnia ich znaczenie

• rozpoznaje swój znaczek w sali oraz łazience,
• rozumie proste symbole pojawiające się w otoczeniu,
• zwraca uwagę na ilustracje w książkach i opowiada o nich,
• swobodnie wypowiada się o bohaterach występujących w tekstach literackich,
• uważnie obchodzi się z książką,
• rozumie informacje przedstawione w formie obrazka, gestu, znaku.

10. Wymienia nazwę swojego kraju i jego stolicy, rozpoznaje symbole narodowe (godło, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole związane z regionami Polski ukryte w podaniach, przysłowiach, legendach, bajkach, np. o smoku wawelskim, orientuje się, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej

• podaje nazwę swojego kraju oraz rozpoznaje flagę Polski,
• zna wybrane legendy związane ze swoją miejscowością,
• rozpoznaje najbliższą okolicę (wskazuje budynek przedszkola i okoliczne miejsca)

11. Wyraża ekspresję twórczą podczas czynności konstrukcyjnych i zabawy, zagospodarowuje przestrzeń, nadając znaczenie umieszczonym w niej przedmiotom, określa ich położenie, liczbę, kształt, wielkość, ciężar, porównuje przedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybraną cechę

• uczy się porządkować przedmioty według miary, ciężaru, np. od najkrótszego do najdłuższego, od najcięższego do najlżejszego i odwrotnie, naśladując i odtwarzając różne strategie porządkowania przedmiotów,
• porządkuje i tworzy zbiory według określonej jednej lub dwóch cech, np. wielkości, koloru, kształtu,
• rozumie pojęcia: dużo, mało i używa ich,
• uczy się szacowania, wzrokowego porównywania i określania liczebności zbiorów,
• grupuje przedmioty według ich liczebności.

12. Klasyfikuje przedmioty według: wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układa przedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarza układy przedmiotów i tworzy własne, nadając im znaczenie, rozróżnia podstawowe figury geometryczne (koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt)

• tworzy kompozycje z figur geometrycznych oraz budowle przestrzenne z klocków,
• dopasowuje kształt przedmiotu do kształtu danej figury geometrycznej,
• buduje szeregi z różnych przedmiotów, figur geometrycznych,
• wskazuje i nazywa kolejne elementy szeregu,
• w sposób zamierzony skupia się na szeregach i wskazuje, dokłada kolejne elementy,
• rozpoznaje i nazywa cztery podstawowe figury geometryczne: koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt,
• stara się właściwie określać cechy obiektów pod względem: kształtu, koloru, wielkości, przeznaczenia,
• właściwie porządkuje i wskazuje cechy wspólne utworzonych zbiorów przedmiotów.

13. Eksperymentuje, szacuje, przewiduje, dokonuje pomiaru długości przedmiotów, wykorzystując np. dłoń, stopę, but

• uczy się porządkować przedmioty według  długości,
• właściwie stosuje określenia: długi, krótki,
• stara się porównywać długość różnych przedmiotów w sytuacjach naturalnych i zadaniowych, np. porównuje długość dwóch przedmiotów.

14. Określa kierunki i ustala położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby, a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronę lewą i prawą

• stosuje pojęcia określające położenie przedmiotów i kierunków w przestrzeni: na, pod, obok, w, za, przed, przede mną, wysoko, nisko, daleko, blisko, na dół, do góry,  w bok, do przodu, do tyłu, strona lewa, strona prawa w konkretnych sytuacjach zadaniowych,
• ma świadomość swojego miejsca w przestrzeni i położenia przedmiotów, które są wokół,
• rozbudowuje rysunek postaci człowieka, zwracając uwagę na szczegóły,
• stara się realizować polecenia: do przodu, do tyłu, cofnij się, obróć się,
• stara się, zgodnie z poleceniami, prawidłowo układać przedmioty wokół siebie oraz określać położenie już leżących przedmiotów

15. Przelicza elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porządkowych, ćwiczeń i wykonywania innych czynności, posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, eksperymentuje z tworzeniem kolejnych liczb, wykonuje dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej, liczy obiekty, odróżnia liczenie błędne od poprawnego

• liczy przedmioty w zakresie stosownym do swoich możliwości, powyżej – korzysta z pomocy nauczyciela,
• potrafi stosować różne schematy ruchowe dłoni i palców potrzebne w liczeniu,
• wie, że dodawanie wymaga czynności dołożenia określonej liczby przedmiotów, policzenia i uzyskania odpowiedzi na pytanie: ile jest razem?
• wie, że odejmowanie wymaga czynności zabrania określonej liczby przedmiotów, policzenia i uzyskania odpowiedzi na pytanie: ile zostało?
• potrafi porównać liczebność zbiorów i ustalić ich równoliczność,
•  prawidłowo używa określeń: tyle samo, więcej, mniej.

16. Posługuje się w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynności pojęciami dotyczącymi następstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tym nazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesięcy

• doświadcza w sposób naturalny i zabawowy pomiaru czasu,
• nabywa świadomości, że istnieją pojęcia związane z pomiarem czasu,
• stara się prawidłowo nazywać bieżącą porę roku,
• zna nazwy dni tygodnia  (bez kolejeności)
• pamięta i przestrzega ustalonego dziennego rytmu dnia lub stałych zajęć w ustalone dni tygodnia.

17. Rozpoznaje modele monet i banknotów o niskich nominałach, porządkuje je, rozumie, do czego służą pieniądze w gospodarstwie domowym

• uczy się rozumieć, do czego służą pieniądze,
• poznaje podstawowe pojęcia związane z pieniędzmi: banknoty, monety, cena, płacić, wydać resztę, oszczędności, itp.
• aktywnie włącza się w sytuacje zabawowe, bliskie dziecku, które wymagają wykorzystania modeli monet i banknotów, np. zabawa w sklep.

18. Posługuje się pojęciami dotyczącymi zjawisk przyrodniczych, np. tęcza, deszcz, burza, opadanie liści z drzew, sezonowa wędrówka ptaków, kwitnienie drzew, zamarzanie wody, dotyczącymi życia zwierząt, roślin, ludzi w środowisku przyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, ziół

• uczy się korzystać z lupy, szkła powiększającego, prowadzi samodzielne obserwacje,
• bada właściwości powietrza,
• obserwuje zjawiska w najbliższym otoczeniu,
• utrwala wiedzę na temat właściwości wody zależne od temperatury: zamarzanie, topnienie, parowanie,
• rozumie, że niektóre gatunki roślin i zwierząt muszą być pod ochroną,
• rozumie, że człowiek powinien dbać o przyrodę,
• bierze aktywny udział w działaniach na rzecz przyrody, np. sprzątanie świata, sadzenie roślin,
• poznaje zasady dokarmiania ptaków i zwierząt zimą,
• nazywa i charakteryzuje podstawowe zjawiska atmosferyczne,
• rozumie konieczność odpowiedniego ubrania się w zależności od pogody,
• obserwuje zmiany pogody,
• rozpoznaje porę roku na podstawie przedstawionych kilku cech,
• poznaje podstawowe czynniki niezbędne do wzrostu roślin i zwierząt: woda, powietrze, gleba, słońce,
• obserwuje wzrost roślin w kąciku przyrody,
• rozróżnia i nazywa wybrane warzywa i owoce,
• rozpoznaje i nazywa podstawowe części roślin: korzeń, łodygę, liście, kwiaty, owoce,
• rozpoznaje kilka gatunków drzew występujących w najbliższym otoczeniu ze względu na kształt liścia, owoce,
• nazywa wybrane zwierzęta występujące w najbliższym otoczeniu,
• poznaje zwierzęta z różnych środowisk naturalnych: leśne, polne, wodne.

19. Podejmuje samodzielną aktywność poznawczą np. oglądanie książek, zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi, korzystanie z nowoczesnej technologii itd.

• tworzy konstrukcje przestrzenne według własnego pomysłu i wykorzystuje je w zabawach,
• buduje z piasku złożone budowle,
• nazywa i opisuje swoje budowle,
• odczuwa satysfakcję z bycia twórcą różnych konstrukcji,
• wymienia nazwy nowoczesnego sprzętu elektronicznego,
• porównuje urządzenia, przedmioty użytkowe i pojazdy z przeszłości z urządzeniami, przedmiotami i pojazdami współczesnymi,
• rozumie zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych wyłącznie pod kontrolą osoby dorosłej.

20. Wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia, wyjaśnia, czym zajmuje się osoba wykonująca dany zawód

• potrafi wymienić członków swojej rodziny oraz podać ich imiona,
• potrafi określić pokrewieństwo między członkami swojej rodziny,
• opowiada o pracy wykonywanej przez swoich rodziców,
• zna funkcje, jakie pełnią poszczególni członkowie rodziny,
•  poznaje ważniejsze punkty usługowe znajdujące się w okolicy oraz wie, jaką funkcję pełnią.

21. Rozumie bardzo proste polecenia w języku obcym nowożytnym i reaguje na nie; uczestniczy w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych; używa wyrazów i zwrotów mających znaczenie dla danej zabawy lub innych podejmowanych czynności; powtarza rymowanki i proste wierszyki, śpiewa piosenki w grupie; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych, gdy są wspierane np. obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimiką, gestami

• włącza się w różne formy aktywności pobudzające zainteresowanie innym językiem nowożytnym i kultura z nim związaną,
• uczy się słownictwa w obszarze języka funkcjonalnego i sytuacyjnego,
• naśladuje i podejmuje próby powtarzania słów, włącza się do zabaw ze słowami,
• rozwija sprawności językowe związane ze słuchaniem i powtarzaniem prostych rymowanek,
• uczy się rozumieć sens wypowiedzi w innym języku podczas zabaw ruchowych, rytmicznych, muzycznych, próbuje śpiewać proste piosenki

22. Reaguje na proste polecenie w języku mniejszości narodowej lub etnicznej, używa wyrazów i zwrotów mających znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnościach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, śpiewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem; zna godło (symbol) swojej wspólnoty narodowej lub etnicznej

23. Reaguje na proste polecenie w języku regionalnym, używa wyrazów i zwrotów mających znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnościach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, śpiewa piosenki; rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem, rekwizytem, gestem, zna godło (symbol) swojej wspólnoty regionalnej

• włącza się w różne formy aktywności pobudzające zainteresowanie kulturą i językiem regionalnym,
• zapoznaje się ze światem, kulturą i zwyczajami regionalnymi,
• rozpoznaje charakterystyczne dla swojego regionu elementy w strojach i wytworach ludowych, stara się je odtwarzać w prostych pracach o charakterze sztuki ludowej,
• poznaje najważniejsze zabytki i pomniki w swoim regionie,
• doświadcza i dostrzega różnice w języku regionalnym i ojczystym,
• naśladuje i podejmuje próby powtarzania słów, włącza się do zabaw ze słowami.